تاریخچه الفبای زبان هاوایی

زبان هاوایی یک زبان استونیایی (اهل جزایر میکرونزی) است که در حدود ۸۰۰۰ نفر در جزایر هاوایی به این زبان صحبت می‌کنند. الفبای زبان هاوایی اولین بار در قرن نوزدهم به زبان لاتین در یک نسخه از الفبای لاتین که توسط مبلغین دینی ایجاد شده بود ظاهر شد که از ۱۸۲۰ به بعد شروع به بازدید از جزایر هاوایی کرده بودند.

با تاریخچه الفبای زبان هاوایی آشنا شوید

سواد در میان مردم هاوایی در طول قرن نوزدهم زمانی رواج یافت که هاوایی دارای یک پادشاهی مستقل بود. ده‌ها روزنامه از زبان هاوایی به همراه ترجمه آثار مذهبی و رمان‌های مربوط به هاوایی از داستان‌های سنتی به چاپ رسیدند.

بعد از اینکه هاوایی در سال ۱۸۹۹ توسط آمریکا ضمیمه این کشور شد، زبان هاوایی از مدارس ممنوع شد و به سرعت استفاده از آن کاهش یافت؛ تا دهه ۱۹۸۰، تنها ۲۰۰۰ نفر از مردم هاوایی وجود داشت که به این زبان سخن می‌گفتند و اغلب آن‌ها هم مُسن بودند.

در سال ۱۹۷۸ زبان رسمی هاوایی به زبان رسمی انگلیسی ترجمه شد و از آن زمان به بعد نوعی احیای علاقه به زبان هاوایی در بین این مردم به وجود آمد. در حال حاضر در این جزایر چندین مدرسه وجود دارند که در آن‌ها اغلب دانش آموزان در دوران متوسطه این زبان را آموزش دیده‌اند و کلاس هاوایی در همه سطوح تحصیلی آنها محبوب هستند.

حروف الفبای هاوایی

الفبای هاوایی A a E e I i O o U u Ā ā Ē ē Ī ī Ō ō

تلفظ ‘ā ‘ē ‘ī ‘ō ‘ū ‘ā kō ‘ē kō ‘ī kō ‘ō kō

الفبای هاوایی Ū ū H h K k L l M m N n P p W w ‘

تلفظ ‘ū kō hē kē lā mū nū pī wē/vē ‘okina

استفاده از املا صحیح نوشتن زبان و الفبای زبان هاوایی

شاید شما هم شنیده باشید که الفبای زبان هاوایی فقط ۱۲ حرف دارد؛ ۷ صامت و ۵ مصوت؛ که همه‌ی صداهای ابتدایی و یا آواها را در این زبان نشان می‌دهد. با این حال، این حروف (A، E، H، K، L، M، N، M، N، P، M، (Wتنها صداهایی را نشان می‌دهند که به راحتی توسط میسیونرهای انگلیسی ‌زبان که برای اولین بار الفبای نوشتاری آنها را اجرا کردند، شناخته شده‌است.

زبان هاوایی دارای دو واج دیگر هم هست که به عنوان صامت در این زبان رفتار می‌کند: این صامت استاپ، یا ” okina ” خوانده می‌شود. استفاده کننده‌گان زبان انگلیسی اغلب به این صدا توجه نمی‌کنند؛ اگر چه این صدا آن چیزی است که مردم هاوایی از آن در وسط کلمه “اه – اه” و یا در ابتدای بسیاری از کلماتی که با حروف صدادار شروع می‌شوند استفاده می‌کنند.

علاوه بر این، مردم هاوایی زبان، بین مصوت‌های کوتاه تمایز قایل می‌شوند، به این شکل که به طور خلاصه تلفظ می‌کنند ولی برای مصوت‌های بلند، مدت‌زمان بیشتری در ادای کلمه دارند.

املا مدرن هاوایی این صداهای مهم را با استفاده از “علامت کوتیشن به چپ” (“)برای علامت‌گذاری کلمه okina’و یک macron، یا kahako، برای علامت‌گذاری صداهای بلند، علامت‌گذاری می‌کند.

تلفظ صحیح کلمات در زبان هاوایی

چون این صداها در هاوایی قابل‌توجه هستند، می‌توانند معنای کلمات را مشخص کنند.

برای نمونه

pau: تمام شد

pa‘u: دوده, رنگ سیاه دوده, دوده بخاری

pa‘ū: مرطوب کردن, خیس کردن, مرطوب ساختن

pā‘ū: دور زدن, احاطه کردن, دامن دوختن

بدون “okina” و “kahako” تمایز بین معانی مشخص نیست.

واقعا این املا لازم است؟

املا مدرن هاوایی توسط همه افراد جزایر هاوایی استفاده نمی‌شود. هاوایی ها قبل از این که املا جدید به شکل استاندارد شود، خودشان را با این املا استاندارد هماهنگ کردند، یا کسانی که با متون تولید شده در دوره قبلی آشنا بودند، اغلب با املای ساده‌تر جدید راحت تر هستند.

چگونه از املا درست کلمات در الفبای زبان هاوایی استفاده کنیم؟

خوب است عادت به پیدا کردن املای صحیح کلماتی را که در مورد آن مطمئن نیستید کنید. فرهنگ لغت “پوکوییو البرت” (۲۰۰۳) “فرهنگ هاوایی” (۲۰۰۳) و (۲۰۰۴) به شما در پیدا کردن املا صحیح کمک خواهند کرد. این فرهنگ لغت‌ها اسامی هاوایی را معتبر می‌دانند.

همچنین کار کردن با لغت‌نامه‌های آنلاین به شما این امکان را می‌دهد که به اسناد برچسب بزنید و آنها را اصلاح نمایید. راه‌های دیگری هم برای ایجاد این کلمات در پردازشگرهای کلمه وجود دارد. برای مثال در مک شما می‌توانید از صفحه‌کلید هاوایی یا کلید انتخاب گزینه okina استفاده کنید.

در سیستم های ویندوز، شما می‌توانید کلمات کلیدی تخصصی و یا روزمره را به راحتی پیدا کنید. نوشتار یک okina نیز می‌تواند با تایپ یک فضا، سپس حذف یک نقل‌قول، سپس حذف فضا انجام شود. منابع بیشتری برای املا آن در کامپیوترتان را می‌توانید در فرهنگ لغت Kualono پیدا کنید.

در حالی که افرادی قبلا از فونت‌های خاص استفاده می‌کردند، اکنون بهتر است از فونت‌های unicode استفاده کنیم، که شامل نویسه‌های تخصصی بیشتری برای زبان هاوایی است، به طوری اگر اندازه قلم تغییر کند ظواهر کلمات تغییر نمی‌کنند.

الفبای زبان هاوایی

به یاد داشته باشید که یک ” okina یک ارتداد معکوس است، به عنوان مثال ۶ به جای ۹؛ این برای برخی افراد مهم است چون آن نشان‌دهنده فقدان حرف نیست، درواقع یعنی صدایی که ناپدید شده‌ است یا خوانده نمی‌شود، در حالی که یک ” okina نشان‌دهنده حضور است (به عنوان مثال یک حرف که قبلا نادیده گرفته شده ‌است). دقیقا از آنجای که صامت است، و مصوت‌های زبان هاوایی همیشه بین حروف صدادار یا در ابتدای یک کلمه قرار دارند، مانند ohi”، اما هرگز در کنار یک صامت دیگر یا در پایان یک کلمه، به عنوان چیزی مثل hia ظاهر نمی‌شوند.

همچنین به خاطر داشته باشید که ترجیحات تصحیح خودکار خود را در نرم‌افزار خود (مانند Word و Powerpoint تنظیم کنید به طوری که یک okina در پایان یک کار را دنبال کند، ایجاد غلط املایی مانند I Kaua‘i و Hawai‘i. اجرا کنید.

با این حال، اگر شما فرم دیگری را یاد نگرفته‌اید، و به خصوص اگر به تازگی به جزایر هاوایی رفته باشید (یعنی در چند نسل)، بهتر است از املا درست استفاده کنید. در غیر این صورت می‌توانید تصور کنید که تنبلی شما در یادگیری الفبای هاوایی، برایتان بی‌احترامی در جزایر هاوایی به ارمغان می‌آورد.

استفاده صحیح از نام جغرافیایی هاوایی، روشی برای علامت‌گذاری این کلمات به عنوان معنی‌دار بودن است. مراقب بودن در مورد یادگیری و هجی کردن این نوع از کلمات، روشی برای نشان دادن احترام شما به این مردم است.

یادگیری هر زبان جدید به منزله زندگی جدیدی برای شما استو هر زبان جدید برای یادگیرنده آن یک دیریچه جدید رو به دنیا باز می‌کند.پس تا می‌توانید مطالب جدید را بیاموزید و دانش خود را در مورد زبان‌های مختلف بالا ببرید.کسی که دو زبان مختلف را می‌داند یکبار بیشتر از دیگران زندگی کرده است.

سؤالات متداول درباره زبان و الفبای هاوایی (FAQ)

۱. زبان هاوایی متعلق به کدام خانواده زبانی است؟

زبان هاوایی یکی از زبان‌های خانواده پلی‌نزی (زیرشاخه زبان‌های آسترونزیایی) است و بومی جزایر هاوایی محسوب می‌شود.

۲. چند نفر در جهان به زبان هاوایی صحبت می‌کنند؟

حدود ۸۰۰۰ نفر در جزایر هاوایی به این زبان صحبت می‌کنند، گرچه تعداد زبان‌آموزان آن در مدارس در حال افزایش است.

۳. الفبای زبان هاوایی چند حرف دارد؟

الفبای هاوایی شامل ۱۲ حرف اصلی است: ۵ مصوت (A, E, I, O, U) و ۷ صامت (H, K, L, M, N, P, W).
اما دو علامت مهم «ʻokina» (وقفهٔ چاکنایی) و «kahakō» (خط کشیده برای مصوت‌های بلند) نیز جزو نظام نوشتاری مدرن آن محسوب می‌شوند.

۴. علامت ʻokina در زبان هاوایی چیست؟

ʻOkina یک وقفهٔ چاکنایی است که مانند یک همزه تلفظ می‌شود و در وسط یا ابتدای برخی کلمات دیده می‌شود. حذف آن معمولاً معنای کلمه را تغییر می‌دهد.

۵. علامت kahakō چه کاربردی دارد؟

Kahakō یک خط افقی روی مصوت‌ها است که نشان می‌دهد آن مصوت باید با کشش بیشتر تلفظ شود. تغییر طول مصوت می‌تواند معنای واژه را عوض کند.

۶. آیا استفاده از ʻokina و kahakō ضروری است؟

در املا مدرن هاوایی بله؛ این دو علامت برای تشخیص صحیح معنا و تلفظ کلمات ضروری هستند. حذف آن‌ها می‌تواند منجر به اشتباه یا بی‌احترامی فرهنگی شود.

۷. چرا استفاده از املا درست در نام‌های هاوایی مهم است؟

زیرا نشان‌دهنده احترام فرهنگی به زبان بومیان هاوایی است و درک و خوانش صحیح نام‌های جغرافیایی یا سنتی را ممکن می‌کند.

۸. چگونه می‌توانم املای صحیح کلمات هاوایی را پیدا کنم؟

بهترین منابع:

• فرهنگ لغت Pukui & Elbert

• پایگاه‌های آنلاین Kualono

• لغت‌نامه‌های دیجیتال آموزش زبان هاوایی
  این منابع شامل ʻokina و kahakō به شکل استاندارد هستند.

۹. آیا می‌توانم صفحه‌کلید هاوایی را روی کامپیوتر فعال کنم؟

بله. در سیستم‌های Mac صفحه‌کلید هاوایی موجود است.
در Windows نیز می‌توان از صفحه‌کلیدهای سفارشی یا میان‌برهای خاص برای نوشتن ʻokina و مصوت‌های بلند استفاده کرد.

۱۰. چرا زبان هاوایی زمانی رو به نابودی رفت؟

پس از ضمیمه شدن هاوایی به آمریکا در سال ۱۸۹۹، استفاده از این زبان در مدارس ممنوع شد و تعداد گویشوران آن تا دهه ۱۹۸۰ به حدود ۲۰۰۰ نفر کاهش یافت.
اما از سال ۱۹۷۸ با رسمی شدن دوباره زبان هاوایی، روند احیای آن آغاز شده است.